Film festivalleri kültürel, sanatsal ve ekonomik bir faaliyet alanıdır. Film festivalleri, film çevreleri ile seyircinin buluştuğu etkileşimli platformlar olarak, filmlerin ve yeni yönetmenlerin ulusal ve küresel bağlamda tanınmasında, desteklenmesinde etkin olduğu kadar kent ve ülke kültürüne, ekonomisine önemli katkıları vardır. “Film festivali çalışmaları”, sinema çalışmaları içinde bir alt alan olarak gelişmesine karşın Türkiye’de az çalışılmış bir alandır. Bu proje Türkiye’de film festivallerinin organizasyonel/kurumsal yapılarını, festival programlamalarını, ekonomilerini ve kendilerine özgü temel özelliklerini tanımlamayı, ulusal sinemanın gelişimindeki rollerini belirlemeyi ve kültürel/yaratıcı endüstriler bağlamında kente kültürel ekonomi açısından katkılarını saptamayı hedeflemektedir. Bu çerçevede araştırma kapsamında Türkiye’deki dört büyük festival olan Antalya Altın Portakal Film Festivali, Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali, İstanbul Film Festivali ve Ankara Uluslararası Film Festivali ele alınacaktır. Böylece birbirinden farklı özellikler gösteren ve büyüklük açısından ön planda olan dört büyük film festivalinin bütüncül olarak incelenmesiyle alandaki boşluk doldurulmuş olacaktır.
Projenin önemli bilimsel katkılarından biri, Türkiye’de film festivallerinin (Antalya, Adana, İstanbul ve Ankara) yapısı ve ekonomisine etki eden çok boyutlu faktörleri tarihsel bir analizle inceleyerek ulusal sinemanın gelişimindeki rollerini ortaya çıkartacak olmasıdır. Festivallerde ödül alan filmlerin tarihsel analizinin yapılması, ulusal sinemanın gelişmesinde festivallerin rolünü göstermesi açısından önemlidir. Türkiye’de festival ve sinema sektörü etkileşimiyle nasıl bir sinema oluştuğunun ortaya konması ve bu etkileşimin nasıl işlediğinin açıklanması, araştırmanın özgün değerlerinden biridir. Festivaller ile Türk sinemasının ilişkisi şimdiye kadar belirgin bir biçimde ortaya konmamıştır. COVID-19 pandemisi süresince festivallerin çevrimiçi platformlara yönlenmeleri, bu konudaki tartışmaları arttırmıştır. Proje kapsamında festivallerin geleceği açısından çevrimiçi platformların konumu ve festivallerin bu duruma karşı geliştirdikleri stratejiler de araştırılacaktır.
Disiplinler arası bir çalışmayla hem ampirik hem de teorik bir yaklaşımla kültürel çalışmalar ile ekonomi politiğin kavşağında kültürel/yaratıcı endüstriler kapsamında, Türkiye’deki dört büyük film festivalinin bütüncül bir okumasını Yeni Sinema Tarihi yaklaşımı üzerinden yapan çalışmanın özgün değeri, bu perspektif ışığında çalışmanın alt başlıklarının hepsinin birden bir çalışma içerisinde bir bütün olarak yer alması ve alan çalışması örneklemini Türkiye’deki dört büyük film festivalinin oluşturmasıdır. Proje hem Türkiye’deki dört büyük festivali bütüncül olarak ele alması hem de alan yazınına getirdiği yöntemsel yaklaşım açısından daha önceki çalışmalardan farklılaşmaktadır. Bu proje, Türkiye’deki film festivallerinin küresel festival döngüsü içindeki özgünlüklerini tespit etmeye çalışmaktadır. Proje film festivali çalışmaları alanyazınına Türkiye perspektifinden ciddi bir katkı sunacaktır. Bu çerçevede bu proje hem bu bütüncül bakışı hem de yöntemsel olarak bu bakış açısının getirdiği kapsamlı yaklaşımı ile alan yazını içinde yenilikçi bir perspektif oluşturacaktır.
Önerilen proje Mersin Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından yürütülecek ve üç yıl sürecektir. Projenin kapsamı ve çok katmanlı yapısı gereği çalışmada çoklu verilerin toplanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle araştırma yöntemi olarak karma yöntem kullanılacaktır. Nitel yöntem ile (TBMM ve yerel meclislerin tutanaklarının, festival organizasyonlarına ait belgelerin ve yerel/ulusal medyanın taranmasıyla elde edilen belgelerin incelenmesi, sınıflandırılması ve yorumlanması; yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler ve katılımcı gözlem teknikleri) ile nicel araştırma yöntemleri (ankete dayanan izleyici profili ve sosyal-ekonomik etki araştırmaları, festival organizasyonlarının mali yapısına dair belgelerin incelenmesi) bir arada yürütülecektir. Bu yöntemler, projenin farklı aşamalarında iç içe geçmiş biçimde kullanılacaktır. Projenin araştırmacılarının film festivali düzenleme birikimi, festivallere ilişkin verilerin (finans, sektörel ilişki, yerel yönetimler ve resmi kurumlarla ilişkiler gibi) toplanmasında ve değerlendirilmesinde önemli katkı sağlayacaktır.
Proje sonunda, elde edilecek bulgular ışığında film festivallerinin yapısal, finansal ve işleyiş modelleriyle ile ilgili yaklaşımlar geliştirilecektir. Proje kapsamında elde edilecek bilimsel sonuçların, sinema sektörü ile festival yapılanma ve politikalarına yönelik problemlerin çözümüne dair yöntemsel/kuramsal/kavramsal katkılarda bulunma potansiyeli mevcuttur.
PROJESİNİN YÜRÜTÜCÜSÜ
Doç. Hakan ERKILIÇ (Mersin Üniversitesi)
ARAŞTIRMACILAR
Prof. Senem A. DURUEL ERKILIÇ (Mersin Üniversitesi)
Prof. Dr. Emine UÇAR İLBUĞA (Akdeniz Üniversitesi)
Doç. Dr. Sırrı Serhat SERTER (Anadolu Üniversitesi)
Doç. Dr. Ali KARADOĞAN (Munzur Üniversitesi)
Doç. Dr. Aydın ÇAM (Çukurova Üniversitesi)
BURSİYERLER
Nil YÜCE (Doktora/ Mersin Üniversitesi))
Onur AYTAÇ (Doktora/ Mersin Üniversitesi))
Servet Can DÖNMEZ (Doktora/ Mersin Üniversitesi))
Yunus ERDOĞAN (Yüksek Lisans/Galatasaray Üniversitesi)
Selver DİKKOL (Doktora Sonrası Araştırmacı)